AutoCAD'in Yeni Yⁿzⁿ

Yap² Katalo≡u ve Internet Teknolojileri

TMMOB ▌stanbul Bⁿyⁿkkent ▐ubesi Mimarlar Odas², ve yine oda bⁿnyesindeki Bilgisayar Kulⁿbⁿ'nⁿn Internet ⁿzerinde bir τal²■malar² yak²nda eri■ime aτ²lacak. Tⁿrkiye'deki tⁿm yap² firmalar²n²n teknik ve ticari bilgilerinin verilece≡i tan²t²m amac²yla τ²kan yap² katalo≡u, Internet sayesinde kullan²labilecek. As²l bu haberin bizimle ilgili olan taraf² ■u. Firmalar²n ⁿrⁿnlerinin sadece tan²t²m²n² de≡il tⁿm teknik τizimlerini bir standart do≡rultusunda WWW sayfalar²na koyabilecek olmalar². Bir mimar ya da mⁿhendis her yerde standart olan detaylar² ve teknik kurallar² s÷z konusu sayfalardan sⁿrⁿkle-b²rak mant²≡² ile kullanabilecek. Bu yolla sorunsuz τ÷zⁿmler ve standartlar²n olu■turulmas² mⁿmkⁿn. Bir di≡er gⁿzel yan² ise, e≡er bir veritaban² ile o anda yap²n²n ke■if bedeli τ²kart²l²yorsa, devaml² fiyatlar² gⁿncellenen sayfalardan, bilgi almak ve gⁿncelleme yapmak τok kolay olacak.Mimarlar Odas² ikinci ba■kan² Y²lmaz Kuyumcu ile yapt²≡²m²z s÷yle■ide, bu τal²■ma sayesinde bir mimarl²k ÷≡rencisi ayn² site ⁿzerinde ⁿlkenin de≡erli yap²lar²n² ve mekanlar²n² gezebilirken, ah■ap bir binan²n cumba detay²n² ÷devinde kullanabilecek, Internet'e ba≡² bir ▌stanbul'lu τevresinde yap²lan yasaya ayk²r² ve tarihi τevreye zarar veren binalar² ve de≡i■iklikleri, bu site ⁿzerinden haber verebilecek (Yani i■in toplumsal yan² da devrede). En ÷nemlisi art²k yap² standartlar²n² kaliteleri bu sitedeki ⁿrⁿnlerin geli■imine paralel olarak gidecek ve Internet ba≡lant²s² olan her kesimden kullan²c² yararlanabilecek. Hatta yap² sekt÷rⁿ ile ilgili herkesin Internet ba≡lant²s² kurmas² zorunlu hale gelecek. D²■ar²dan gelen ve Mimarlar Odas²'n²n incelemesi gereken tⁿm projeler bilgisayar ortam²nda Internet ⁿzerinden al²nacak ve Oda'dan onaylanm²■ hali yine bilgisayar ortam²nda sunulacak. Bu yolla projeyi tasarlay²p sunan ki■i ile bu proje iτin fikri olan kullan²c²lar, Mimarlar Odas²'n²n bu hizmeti sayesinde etkile■imde bulunabilecekler. At²l durumda olan paftalarca proje, raflarda tozlanmayacak. ▌steyen g÷recek ve fikrini s÷yleyecek. Bu projenin yak²n zamanda hayata geτirilip amaτlar² do≡rultusunda kullan²lmas²n² diliyoruz.

Bu yaz²da bilgisayar kullan²larak yap²lan tasar²m ve τizimler hakk²nda teorik saptamalar de≡il, AutoCAD hakk²nda bilgiler bulacaks²n²z. AutoCAD bildi≡iniz gibi ⁿlkemizde en τok kullan²lan CAD program². Bu yaz²da amac²m²z AutoCAD'in yeni sⁿrⁿmⁿnⁿ tan²tmak da de≡il. Sadece bir CAD program²na ba■ka ne gibi i■levler yⁿkleyebilece≡imiz ve yeni bir kullan²m alan² yaratabilece≡imizin sunusu.

AutoCAD'in yarat²c²s² Autodesk'in yeni stratejileri ve AutoCAD'e bak²■ aτ²s²n² anlatmaya u≡ra■aca≡²z. AutoCAD en eski CAD programlar²ndan biri. Yayg²n kullan²m² yan²nda kendi τizim format² DWG ve zaten τ²kt²≡²ndan beri standart olan DXF (Drawing Exchange Format) format² ile ⁿnlⁿ. 3 boyutlu modelleme ve canland²rma yaz²l²m² 3D Studio ve yeni sⁿrⁿmleri (3DS Max) ise bu yaz²da s²k²■t²r²lmamas² gereken ve bir ba■ka yaz²da konu edilecek kadar ba■ar²l². AutoCAD ⁿzerine geli■tirilen ayr² yaz²l²mlar da mevcut. Bu yaz²l²mlar²n τ²kar²lmalar²n²n nedeni daha τok AutoCAD'ten sonra τ²kan ve kullan²m alan² sadece bir mesle≡e ÷zgⁿ olan programlarla boy ÷lτⁿ■ebilmek olsa gerek. Mesela teknik τizim gerektiren iki ayr² mⁿhendislik dal² iτin iki ayr² yard²mc² program yaz²lmas² ve b÷ylece mesle≡e ÷zgⁿ AutoCAD'lerin olu■turulmas²... AutoCAD ⁿzerinde 3. parti yaz²l²m firmalar²n²n yaz²l²m geli■tirmesinin tek sebebi bu olmasa bile, ÷nceki AutoCAD kullan²c²lar²n al²■²k oldu≡u komut τal²■ma prensiplerine ve geriye uyumluluk konusunda taviz vermeden, emektar AutoCAD'in pazardaki konumunu korumak.AutoCAD'in son versiyonu Release 13 ve bunun da Windows 95 sⁿrⁿmⁿ gerτekten epey de≡i■iklik iτeriyor. Kula≡²n²za gelen ' AutoCAD'in 12'si ile 13 aras²nda fark yok' yorumlar² asl²nda geriye uyumluluk konusunda ba■ar²l² olundu≡unu g÷steriyor. AutoCAD R12 dosyalar² AutoCAD R13'te aτ²l²rken ÷zel bir τevrim yap²l²yor. Sonra art²k o AutoCAD 13 format²nda bir dosya oluyor. Yeniden ayn² dosyay² AutoCAD R12 ⁿzerinde aτman²z iτin, R13'te, AutoCAD R12'ye g÷re kaydet komutunu vermeniz gerekiyor.Bunun yan²nda kat²lar (solids) mant²≡² tamam²yla de≡i■mi■. Ayr²ca yeni versiyon, kullan²c²lar²n τizim h²zlar²n² artt²racak ekrandaki τizimin g÷rⁿntⁿlenmesindeki kontrolⁿ rahat hale getirecek iki ⁿτ de≡i■ik kolayl²≡² bar²nd²rarak geliyor. Dosya format²na ve 3 boyutlu objeleri τizme - saklama dⁿzenindeki bu bⁿyⁿk de≡i■ikliklerin as²l sebebini ararken, Autodesk'in ba■ka platformalarda g÷zⁿ oldu≡u akl²m²za geliyor.For Windows 95 versiyonu ile Windows'un kullan²m kolayl²≡² sunuluyor. En τok kullan²c²n²n iste≡ine g÷re dⁿzenlenebilen toolbar'lar dikkati τekiyor. AutoCAD 13 iτin mutlaka yⁿksek τ÷zⁿnⁿrlⁿkte τal²■mal²s²n²z. Dⁿ■ⁿk bir τ÷zⁿnⁿrlⁿkte toolbar'lardan ve ikonlardan τiziminizi g÷rememe tehlikesi var.Yeni versiyon hakk²ndaki kar■²la■t²rmal² yorumlar²m²z² bir kenara b²rakal²m. AutoCAD'in yeni sⁿrⁿcⁿsⁿnden bahsedelim biraz. Bu yeni sⁿrⁿcⁿnⁿn ismi WHIP!. AutoCAD'i k²rbaτlar m² oras²n² bilemeyece≡iz ama kullan²c²lar²n art²k sadece farelerinin tu■lar²n² kullanarak tⁿm τizim iτin PAN ve ZOOM gibi ekran ayarlama komutlar²na hakim olabilmesi gⁿzel bir ÷zellik.

AutoCAD'in WHIP sⁿrⁿcⁿsⁿ AutoCAD'in Internet sitesinden ⁿcretsiz da≡²t²l²yor. Bu sⁿrⁿcⁿ al²p τal²■t²rd²≡²n²zda, AutoCAD'i konfigⁿre ederken display seτeneklerinin artt²≡²n² g÷rⁿyorsunuz.Seτti≡iniz sⁿrⁿcⁿ sayesinde art²k AutoCAD'in kendine has bir g÷rⁿntⁿleme ÷zelli≡ine sahip oluyorsunuz. Sanki bir resim program²nda resmin bⁿyⁿtⁿlⁿp kⁿτⁿltⁿlmesine yarayan ufak araτlar gibi τal²■an bir ÷zelli≡i var.

Whip! Sadece bu i■e yaram²yor tabii ki. As²l ho■ gelen ÷zelli≡i Internet ⁿzerinden DWG'lerinizi ÷zel bir formatta sunabilme yetisi. WHIP!'in AutoCAD R13 sⁿrⁿcⁿsⁿnⁿn yan²nda Netscape iτin bir plug-in'i ve Microsoft Internet Explorer iτin otomatik yⁿklenen bir sⁿrⁿcⁿsⁿ var. Bunlar sayesinde DWF (Drawing Web File) denilen yeni bir formatla tan²■m²■ oluyorsunuz. Bu formatla Internet ⁿzerinden DWG dosyalar²n² g÷rebiliyorsunuz. Hatta e≡er art alandan AutoCAD R13 (for Windows 95)'iniz aτ²ksa Netscape'ten sⁿrⁿkleyip o dosyay² τiziminize alman²z mⁿmkⁿn. Biraz WHIP!'in Internet ÷zelliklerini anlatal²m.

Ba■ta AutoCAD'e τizim al²n²yor. Ya da AutoCAD'te τizim yap²yorsunuz. O anda AutCAD'inizde AutoCAD Internet Utilities yⁿklⁿ ise konfigⁿrasyonda belirlenmi■ WHIP! ADI (Autodesk Device Interface) sⁿrⁿcⁿsⁿ sayesinde DWF dosya format²na τevrilmi■ τizimimiz oluyor. Bu DWF dosyas²n² Netscape'e plug-in'i yⁿklenmi■se normal bir WWW sayfas² τa≡²r²rm²■ gibi g÷rⁿntⁿlemeniz mⁿmkⁿn. Ya da ayn² ■ekilde ActiveX kontrolⁿ sayesinde, bir objeymi■ gibi g÷rebilirsiniz. Bunun yan²nda istedi≡iniz DWF dosyalar²n² HTML kodu iτine koyarak sayfalar²n²za ekleyebilirsiniz. Hem Netscape Navigator hem de Microsoft Internet Explorer'da DWF dosyalar² iτeren HTML kodlar²n² g÷rⁿntⁿleyebilirsiniz.

Bir τizimin resmini koymak yerine neden b÷yle i■lere giri■iyoruz peki? Gⁿzel bir soru. Bu sorunun cevab²n² vekt÷rel-bitmap g÷rⁿntⁿ aras²ndaki fark² anlatarak verebiliriz. G÷rⁿntⁿ i■leme programlar² (Photoshop,CorelDraw ya da daha basitinden Paint Shop Pro) digital ortama al²nm²■ resimler ⁿzerinde oynamam²z², τal²■mam²z² sa≡larlar. Bu basit anlat²mda, s÷z konusu ana malzemeler asl²nda bir kareleme sistemini de≡i■ik renklerle doldurmak sayesinde olur. Yani kareler halinde pⁿtⁿrlⁿ bir kontrapla≡² tebe■irlerle boyamak gibi. Tebe■irle bir yatay τizgi τekti≡inizde tebe■ir tozu nas²l o g÷zeneklerde kal²yor ve uzaktan bak²ld²≡²nda dⁿz bir τizgi gibi g÷rⁿnⁿyorsa bitmap (ya da raster) g÷rⁿntⁿdeki bir τizgi de ayn² bu mant²kla doldurulur. Bu τizgi yatay de≡il de τarpraz olarak τizilirse, pⁿtⁿrlⁿ kare g÷zeneklerin doldurup ÷yle τizgi elde edildi≡i, uzaktan bak²lsa dahi τizginin t²rt²kl² t²rt²kl² g÷rⁿnmesi engellenemez. Bu pⁿtⁿrlⁿ tabaka yerine daha ufak pⁿtⁿrlⁿ bir zemin τizgi τizersek daha iyi g÷rⁿntⁿ al²r²z. Yani bitmap denilen dosyalar²n da b÷yle hassasl²klar² yani τ÷zⁿnⁿrlⁿkleri vard²r. Bir de, tabii, inch ba■²na dⁿ■en nokta say²s² gibi ÷zellikleri.Vekt÷rel dosyalar, rasterlara g÷re daha iyi sonuτ verirler. Ne kadar yakla■²rsan²z yakla■²n τizgiler yine dⁿzdⁿr. ╟ⁿnkⁿ τizgiler uzayda x ve y noktalar² tan²mlanm²■ iki nokta aras²ndaki en k²sa mesafeyi temsil ederler. Bu yolla tⁿm τizimler uzayda noktalar²n olu■turdu≡u veriler ile τizilir. Hatta i■in iτine z boyutu girdi≡inde siz 3 boyutlu objeler yaratabilme yetisi kazan²rs²n²z.

Bunun sayesinde yaratt²≡²n²z modelin istedi≡iniz y÷nden hatta istedi≡iniz ²■²k ve renk ortam²nda g÷rⁿntⁿlenmesini sa≡lars²n²z. AutoCAD tam anlam²yla bir vekt÷rel programd²r. Bunun yan²nda DWG gibi DWF'de vekt÷rel bir dosya format²d²r. WWW sayfalar²nda g÷rdⁿ≡ⁿnⁿz bu tⁿr dosyalar² istedi≡iniz boyutta g÷rⁿntⁿleyebilirsiniz. ▌sterseniz sayfa iτinde kayd²rabilirsiniz. E≡er isterseniz AutoCAD'e al²p ⁿzerinde de≡i■iklikler yapabilirsiniz. Bu de≡i■ikliklerle kendi τizimlerinizde kullanabilirsiniz.Bunun sayesinde hem dosya az yer tutar hem de bⁿtⁿnle■ik τal²■ma yapabilirsiniz. Ortak τal²■ma gerektiren i■lerde Internet teknolojilerini kullanmak bⁿyⁿk kolayl²klar sa≡l²yor. Internet sayesinde standartlar daha kolay belirleniyor. ▐irket iτi ya da yerel bir a≡ iτinde Internet teknolojileri tabanl² sistemlerle beraber τal²■ma dⁿzene≡ine k²saca Intranet deniyor. ▌■te bir teknik bⁿro ya da mimari bⁿro iτinde τoklu τal²■ma yap²l²yorsa bu teknolojiler yads²namaz. Bir mimari yar²■maya girdi≡inizde (Mimari yar²■malarda zaman ve sunum konusunda geri kalmamak iτin bilgisayar kullan²m² art²k ■art oldu.) Internet altyap²s² ile τal²■²p, τok bⁿyⁿk projelerin ana kararlar²n² vermeniz daha kolay olacakt²r. Ya da bir bina iτin yapt²≡²n²z de≡i■ikli≡in hemen statikτiye g÷nderilmesi ve ta■²y²c² kolon boyutlar²n²n do≡ru duruma getirilmesini o anda mⁿmkⁿn k²l²nmas² gibi.

Sadece birlikte τal²■ma de≡il, standartlar² yakalamada da bu DWF format²n²n bⁿyⁿk yarar² olacakt²r. AutoCAD kullanan herkesin ayn² ' layer'lara ayn² nesneleri τizmeleri ve τizimler aras²ndaki ' layer' farkl²l²klar²n²n kalkmas² gibi gⁿzel bir sonuτ. ▄lkemizde her ne kadar b÷yle bir standart yoksa bile ba■ka yerlerde kullan²l²yor. Bu standartlar iτin Mimarlar Odas²'n²n bir τal²■mas² var.Internet Utilities AutoCAD iτinde τal²■²yor. Ve yukar²da s÷ylediklerimiz d²■²nda ba■ka yetenekleri de var. A■a≡²daki ÷rnek bⁿtⁿnⁿyle 3 boyutlu olarak τal²■²lm²■ Sultanahmet'teki Cafera≡a Medresesi. Bir Mimar Sinan yap²s². Bu yap² hakk²nda geni■ τapl² bilgi edinmek istiyorsunuz. Belki de bu medreseyi gezmek. Hemen bir DWF dosyas² yarat²labilir. AutoCAD'te bu τizim aτ²lm²■ ve τizime bak²■ aτ²s² belirlendikten sonra Internet Utilities toolbar'²ndan DWF olarak export etmesini istersiniz. Bu yolla s÷z konusu τizim art²k DWF dosyas² olur hatta s²k²■t²rma katsay²s²n² belirlemek sizin elinizdedir.Art²k istedi≡imiz anda Netscape ya da Internet Explorer ile bu dosyaya bakabiliriz. Bⁿyⁿtⁿp kⁿτⁿltebiliriz.Sadece DWF τevirimi de≡il isterseniz τizim iτindeki baz² objelere farkl² Internet adresleri (URL yani Uniform Resource Locators) tan²mlay²p τizim iτinden ba■ka bir Internet sayfas²na gidilmesini sa≡layabilirsiniz. Diyelim ki medresenin odalar²nda ■u anda neler oldu≡unu g÷rmek iτin iτine girebilirsiniz. Bunu sadece Internet Utilities'in toolbar'²ndaki bir dⁿ≡meye t²klayarak yapabilirsiniz.Yak²nda Ayasofya iτin b÷yle bir τal²■may² Internet'e sunmay² dⁿ■ⁿnⁿyorum. Bunun iτin PC World On-line'a (http://www.pcworld.com.tr) veya http://www.konsept.com.tr adresine u≡ramay² ihmal etmeyiniz. Bu yaz²n²n sonunda da size gerekli Internet adresleri bulacaks²n²z. Bunlar² bir kenara not etmenizde fayda var.╟oklu τal²■ma iτin bunun d²■²nda Autodesk'in farkl² ⁿrⁿnleri de var. Bunlardan biri de WorkCenter yaz²l²m². Bir a≡ ⁿzerinde AutoCAD τizimlerini kontrol edebilme ve dⁿzenleyebilme yetene≡ine sahip. Ayr²ca τok fazla farkl² dosya tipini g÷rⁿntⁿleyebilen AutoCAD View ise kullan²■l² bir program.AutoCAD'in Internet yakla■²mlar²ndan sonra biraz konuyu aτal²m. Bunlardan biri de yeni piyasaya τ²kan AutoCAD Map. Ak²ll² haritalar²n yarat²labildi≡i ve de≡i■ik dosya formatlar²n² okuyabilen bir program. Bu program sayesinde harita ⁿzerinde sorgulama yapabilmeniz mⁿmkⁿn. Ancak beni ilgilendiren taraf² Mapguide denilen τal²■ma. Bunun sayesinde dⁿnyada belirlenmi■ ve Internet ⁿzerinden sunulan haritalar² g÷rebiliyorsunuz ve bilgi alabiliyorsunuz. Bunun iτinde Netscape ve Internet Explorer plug-in'i var. Y²ld²z Teknik ▄niversitesi Mimarl²k Fakⁿltesi'nde ADE (AutoCAD Data Extension) ile bir veritaban² τal²■mas² yapm²■t². ▌stanbul Teknik ▄niversitesi de Mimarl²k Fakⁿltesi Koruma ve Restorasyon B÷lⁿmⁿ b÷yle bir τal²■ma iτin ▌stanbul'un tarihi yar²mada b÷lⁿmⁿ seτilmi■ durumda. ╟al²■ma bitti≡inde ikisinin de Internet'e sunulmas² ▌stanbul iτin bⁿyⁿk bir ■ans. Tⁿm bu geli■melerin yan²nda yine Autodesk'im multimedya ve 3 boyutlu canland²rmalar iτin Kinetix olarak isimlendirdi≡i b÷lⁿmⁿnⁿn τal²■malar² var. Bir ba■ka yaz²da bu geli■meleri heyecanla size sunmak dile≡iyle.

AutoCAD'τilere Internet Adresleri

Ba■ta tⁿm bunun gibi geli■meleri ÷≡renmek iτin PC World On-line'a u≡ramal²s²n²z.
http://www.pcworld.com.tr/cad/cad.htm

Ayr²ca yine Tⁿrkiye'de Ayasofya ve ╟evresinin 3 boyutlu olarak modellenmesi sunumu hakk²nda bilgiler ve HTML sayfalar² hakk²nda bilgi almak iτin:
http://www.konsept.com.tr
http://www.doruk.net.tr/ayasofya

AutoDESK'in adresi:
http://www.autodesk.com

WHIP! Hakk²nda s²k sorulan sorular iτin:
http://www.autodesk.com/support/faqs/whpfaqr1.htm

AutoCAD View iτin destek sayfalar²:
http://www.autodesk.com/products/datamgmt/view/vwfmts.htm

AutoCAD'in Sanal ▄niversite'sinden faydalanmak iτin (Not: CD'ler ve d÷kⁿmanlar bedava de≡il):
http://www.vcampus.com/http://www.vcampus.com/campus.html

MapGuide plug-in'ini almak iτin:
http://www.mapguide.com/mbr_dnld.htm

MapGuide ile g÷rebilece≡iniz ÷rnek bir τal²■ma:
http://www.mapguide.com/MqDemo.htm